Nấm mũ khía nâu xám, kẻ lừa đảo tinh vi trong thế giới nấm, ẩn mình sau vẻ ngoài bình dị nhưng tiềm ẩn độc tố nguy hiểm. Giống nấm này như lời cảnh tỉnh về sự cẩn trọng và ý thức bảo vệ bản thân trước những nguy cơ tiềm ẩn trong thiên nhiên. Hãy cùng Nấm Nhà Nông khám phá bí mật đen tối ẩn sau vẻ đẹp lừa dối của loài nấm này để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
Nấm Mũ Khía Nâu Xám Là Gì?
Loài nấm Inocybe rimosa, hay còn gọi là nấm mũ khía nâu xám, có nguồn gốc từ châu Âu và mang tính độc hại. Thuộc loài Inocybe rimosa, chi Inocybe, họ Inocybaceae, bộ Agaricales. Nấm mũ khía nâu xám được phát hiện chứa độc tố muscarin vào những năm 1930, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng, thậm chí tử vong, khi ăn phải dù chỉ với lượng nhỏ.
Nấm Mũ Khía Nâu Xám Mọc Ở Đâu?
Nấm mũ khía nâu xám là một loài nấm rễ cộng sinh, hình thành mối quan hệ cộng sinh với rễ cây, thường được tìm thấy dưới tán lá rụng của cây sồi và cây thông. Loài nấm này có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, thậm chí có thể xuất hiện trong mùa khô hạn.
Nấm Inocybe rimosa, một loài nấm rừng ưa thích, phân bố rộng rãi khắp nước Anh, Ireland và hầu hết các khu vực châu Âu. Nấm cũng được tìm thấy ở nhiều vùng Bắc Mỹ.
Loài nấm này được nhà tự nhiên học người Pháp Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard mô tả và đặt tên là Agaricus rimosus vào năm 1789. Sau đó, vào năm 1871, nhà nấm học người Đức Paul Kummer đã chuyển nó sang chi Inocybe, chính thức xác lập tên khoa học mà chúng ta biết đến ngày nay.
“Inocybe”, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, tượng trưng cho chiếc mũ nấm có đầu xơ, đầu sợi. Trong khi “rimosa”, từ tiếng Latin, mô tả những đường vân nứt nẻ, rãnh hằn sâu trên mũ nấm, tạo nên vẻ ngoài độc đáo.
Đặc Điểm Nấm Mũ Khía Nâu Xám
Nấm mũ khía nâu xám khoác lên mình chiếc mũ màu nâu vàng ấm áp, hiếm khi điểm xuyết sắc trắng tinh khôi. Mũ nấm mang hình nón thanh tao, dù trưởng thành vẫn giữ nguyên phần chóp sẫm màu như tô điểm thêm nét độc đáo. Bề mặt mũ được bao phủ bởi những đường vân sợi tinh tế, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên đầy ấn tượng.
Mang nấm mang sắc xám nhạt thanh lịch, dần chuyển sang nâu trầm theo thời gian, tô điểm thêm cho tổng thể hài hòa. Thân nấm mảnh mai, khoác lên mình màu trắng tinh khôi, dày dần ở gốc và thon thả lên đỉnh, như nâng đỡ chiếc mũ kiêu hãnh.
Mũ nấm: Sở hữu chiếc mũ nấm mịn màng như nhung lụa, với đường kính dao động từ 3 đến 10 cm. Ban đầu mang hình nón thanh tao, dần chuyển sang hình dẹt khi trưởng thành. Sau khi nở, mũ nấm vẫn giữ nguyên phần chóp sẫm màu ở trung tâm, điểm xuyết các đường vân sợi xuyên tâm tinh tế. Khi thời tiết khô ráo, những đường vân này có xu hướng tách ra về phía mép mũ, tô điểm thêm nét độc đáo cho vẻ ngoài của loài nấm này.
Thịt nấm: Ẩn giấu bên dưới lớp mũ nấm mượt mà là phần thịt nấm trắng ngần, giữ nguyên màu sắc dù tiếp xúc với môi trường xung quanh.
Mang nấm: Mang dày đặc, liền kề nhau như những chiếc lá xếp chồng lên nhau. Ban đầu mang màu xám kem nhẹ nhàng với các cạnh màu trắng tinh. Khi bào tử trưởng thành, mang nấm dần chuyển sang sắc nâu ô liu
Thân nấm: Thân nấm mảnh mai với đường kính từ 5 đến 12 mm, chiều dài từ 3 đến 9 cm. Có màu nhạt nhẹ nhàng, đôi khi điểm xuyết những sợi hướng về phía gốc màu vàng rơm
Bào tử: Bào tử nhỏ bé với hình dạng elip hoặc hình hạt đậu, mang trên mình lớp vỏ nhẵn mịn. Kích thước của bào tử thường dao động 9 – 12 x 4.5 – 7µm. Bản in bào tử với màu nâu xỉn đặc trưng.
Mùi vị: Mặc dù sở hữu mùi bột nhẹ và vị nhạt, nấm mũ khía nâu xám tiềm ẩn độc tính cao, có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu vô tình hoặc cố ý sử dụng. Do vậy, tuyệt đối không nên ăn loại nấm này dưới bất kỳ hình thức nào.
Nấm Mũ Khía Nâu Xám Có Phải Là Nấm Độc?
Độc Tính
Nấm mũ khía nâu xám ẩn chứa độc tố muscarin nguy hiểm, tác động trực tiếp lên hệ thần kinh giao cảm và gây ra tình trạng ngộ độc. Các triệu chứng của ngộ độc thường xuất hiện nhanh chóng, chỉ từ 15 phút đến vài giờ sau khi ăn nấm.
Người ngộ độc có thể gặp phải các biểu hiện như đổ mồ hôi nhiều, khó thở, thở rít, nhịp tim chậm, thậm chí hôn mê và co giật. Tuy đa số trường hợp ngộ độc nấm mũ khía nâu xám có thể hồi phục sau 1-2 ngày, nhưng cần lưu ý rằng nguy cơ tử vong vẫn tiềm ẩn, đặc biệt nếu không được điều trị kịp thời.
Triệu Chứng
Nấm mũ khía nâu xám tuy sở hữu vẻ ngoài vô hại nhưng ẩn chứa độc tố nguy hiểm có thể gây ra tình trạng ngộ độc. Các triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện trong vòng 3 giờ sau khi ăn nấm và có thể bao gồm:
- Buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.
- Đau bụng dữ dội quặn thắt, thường xuất hiện ở vùng bụng trên hoặc quanh rốn.
- Chóng mặt, hoa mắt, nhức đầu, lú lẫn và thậm chí co giật.
- Đổ mồ hôi lạnh trên khắp cơ thể, khiến người bệnh cảm thấy lạnh và ớn lạnh.
- Yếu cơ, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi và khó cử động.
Điều Trị
Ngộ độc nấm mũ khía nâu xám là tình trạng nguy hiểm cần được điều trị y tế kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Việc điều trị bao gồm:
- Rửa dạ dày.
- Than hoạt tính điều trị chống lại ngộ độc nấm, hỗ trợ người bệnh nhiều lần trong ngày.
- Trường hợp ngộ độc nặng dùng Atropin liều 0,1 mg/kg TM được sử dụng như “liều thuốc giải độc” hiệu quả.
Lời Kết
Nấm mũ khía nâu xám, ẩn chứa vẻ ngoài bình dị nhưng tiềm tàng độc tố nguy hiểm, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người nếu ăn phải. Do đó, việc nhận diện và phân biệt rõ ràng loại nấm này là vô cùng quan trọng để tránh những tai nạn đáng tiếc.
